اختلال یادگیری در کودکان و راه های درمان آن

اختلال یادگیری یا Disability Learning و یا LD می تواند به شکل های مختلفی در افراد بروز کند و بخش انبوهی از موارد را در بخش معاینات بالینی به خود اختصاص می دهد. ناتوانی های یادگیری طیف وسیعی از ناهنجاری ها و مشکلات را در بر می گیرد، این نقایص ممکن است در توانایی کلامی و بیانی کودکان اتفاق بیفتد، یا اینکه به شکل افت هوش ریاضی و یا حتی به شکل مشکل در خواندن و نوشتن بروز پیدا کند. در هر صورت، والدین در این مورد باید کاملا آگاهانه به رفتارها و توانایی های کودکشان توجه کنند.

باید توجه داشت که والدین، مربیان و معلمان کودک که بیشترین شناخت را از رفتارها و واکنش های کودک دارند باید به خوبی با علائم و نشانه های ناتوانی در یادگیری کودکان آشنا باشند و این مشکلات را با بازیگوشی و شیطنت کودک اشتباه نگیرند.

در واقع این کودکان از لحاظ بهره هوشی در سطح نرمال قرار دارند اما به دلایل مختلف توانایی آن ها در یکی از موضوعات درسی مثل ریاضی، خواندن، املا و … پایین تر از سطح نرمال است.

ویژگی کودکان مبتلا به اختلال یادگیری

اصطلاح اختلال یادگیری، از نیاز به تشخیص و خدمت به دانش آموزانی برخاسته است که به طور مداوم در کارهای درسی خود با شکست مواجه می شوند و در عین حال در چهارچوب سنی کودکان استثنایی نمی گنجند. ظاهری طبیعی دارند، رشد جسمی، قد و وزنشان حاکی از بهنجار بودن آنان است .هوش آن ها کمابیش عادی است، به خوبی صحبت می کنند، مانند سایر کودکان بازی می كنند و مثل همسالان خود با سایرین ارتباط بر قرار می کنند.

در خانه کارهایی را که والدین به آنان واگذار می کنند به خوبی انجام می دهند. لیکن توانایی لازم برای به جریان اندازی اطلاعات برای بیان کردن و به ویژه، نوشتن را ندارند. پس با توجه به مشخصات کلی این دانش آموزان، می توان آن ها را در گروه جدیدی به نام دانش آموزان با اختلال یادگیری قرار داد.

این دانش آموزان در یک یا چند فرایند روانی که به درک کردن با استفاده از زبان شفاهی یا کتبی مربوط می شود، اختلال دارند و اختلال می تواند به شکل عدم توانایی کامل در گوش کردن، صحبت کردن، خواندن، نوشتن، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی ظاهر شود.

اختلالات رایج

1- خوانش پریشی

یک اختلال مربوط به زبان که در آن، فرد در درک کلمه های نوشتاری مشکل دارد. ممکن است از آن، با عنوان اختلال در خواندن و یا اختلال خوانش، نام برده شود.

2- محاسبه پریشی

یک اختلال ریاضی که در آن، فرد در حل مسائل حساب و درک مفاهیم ریاضی، مشکل دارد.

3- نوشتار پریشی

اختلال مربوط به نوشتن که فرد مبتلا، در نگارش حروف و یا نوشتن در یک محدوده مشخص، مشکل دارد.

4- اختلالات پردازش دیداری و شنیداری

اختلالات عصبی که در آن، فرد با وجود دیدن و شنیدن به صورت نرمال، در درک زبان مشکل دارد.

5- اختلالات یادگیری غیرکلامی

یک اختلال عصب شناختی که در نیمکره سمت راست مغز پدید می آید و سبب بروز مشکلاتی در عملکردهای پردازش بصری-فضایی، شناختی، سازمانی، ارزیابی و کلی می شود.

شما می توانید برای بهبود یادگیری، مقاله ی افزایش عملکرد مغز را مطالعه کنید.

عوامل موثر در بروز اختلال یادگیری

عوامل بسیار زیادی در بروز اختلالات یادگیری دخیل هستند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

1. تولد زودرس کودک
2. وزن کم هنگام تولد
3. .تغذیه ناسالم یا نامناسب (مثل وجود مسمومیت با سرب)
4. پرورش در محیط با استرس و اضطراب
5. کم رنگ بودن رابطه عاطفی مادر و پدر با فرزند
6. عدم توجه مربی یا معلم به فرزند می توانند زمینه ساز ناهنجاری های رفتاری به شکل اختلال در عملکرد یادگیری در کودک باشند.

راه های تشخیص

برای تشخیص اختلال یادگیری در کودکان ابتدا باید مشخص شود که کودک از لحاظ هوشی در حد نرمال قرار دارد و به دسته کودکان استثنایی مربوط نمی شود. برای این کار معمولا با تست های مختلف کودک را محک می زنند و جنبه های مختلف هوش را با آزمون هایی همچون آزمون هوش وکسلر کودکان، -مکعب کهس، تفسیر نقاشی گودیناف و … می سنجند.
اگر کودک از لحاظ بهره هوشی در حد نرمال بود باید آزمونهای پیشرفت تحصیلی از او گرفته شود تا دقیقا نقاط ضعف و قوت آموزشی مشخص شود.
همچنین از لحاظ سلامتی حس هایی مثل بینایی، شنوایی، هماهنگی اعضای بدن و … باید بررسی شود تا اگر مشکلی وجود دارد دقیق مشخص شود.

راه های درمان

راه های درمان اختلالات یادگیری در رویکرد های مختلف روانشناسی متفاوت هستند و الزم به ذکر است بهترین زمان برای درمان اختلالات تا پایان سال چهارم یا پنجم ابتدایی است و بعد از اختلال با قدرت بیشتر تثبیت شده و درمان آن سخت تر میشود.

چند راهکار درمانی عبارتند از:

1. برای درمان اختلال یادگیری با روش های فرایند و تکلیف ابتدا سطح مهارت کودکان را ارزیابی کرده سپس با توجه به سطح کودک به او تکلیف داده و در مراحل بعدی درجه دشواری تکلیف بیشتر می شود. در این روش آموزش فرایند و تکلیف در دستور کار قرار می گیرد.
2. در روش شناختی رفتاری با کار بر روی باورها و رفتارها، تغییرات را در شخص ایجاد می کنند. برای کودکان روش ها می تواند به شکلی متفاوت انجام شود:
   • آموزش کارکردهای اجرایی حافظه فعال و بازداری پاسخ
   • خودارزیابی آموزش راهبردهای خود نظم دهی
   • آموزش مبتنی بر هوش های چندگانه گاردنر خودآموزی
   • خود نظارتی
   • بازآموزی اسنادی
3. امروزه با استفاده از ابزار پیشرفته در فرایند آموزش و درمان می توان روند درمان را آسانتر کرد. انجام یکی از روش های درمانی به همراه روش آموزش چند رسانه ای می تواند نتایج مطلوبی را در پی داشته باشد. برخی از موارد این روش شامل موارد زیر می شود:
   • روش چندرسانه ای آموزشی
   • چندرسانه ای آموزشی دیکته یار
   • بسته آموزشی چندرسانه ای

منابع:

goftarenategh.ir .1
savagenome.com .2
draleyasin.com .3
salamateaval.com .4
.5 کتاب کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری/ نویسنده : جیمز جی. گاالگر ، ساموئل
ا. کرک ، نیکولاس جی. آناستاسیو /مترجم : خدابخش حیدری
.6 کتاب اختلالات یادگیری /نویسنده : اکرم ملک نژاد